အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မစၥ ဟီလာရီ ကလင္တန္၏ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏုိ၀င္ဘာ ၃၀ ရက္မွ ဒီဇင္ဘာ ၂ ရက္အထိ သမိုင္း၀င္ အလည္အပတ္ခရီး သြားခ်ိန္ႏွင့္ တဆက္တည္း အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကုိ ယွဥ္ထိုး ေလ့လာႏုိင္ရန္ အတြက္ ႏွစ္ႏုိင္ငံအၾကား အဓိက ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားကို ႏွစ္အလိုက္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။ႏုိ၀င္ဘာ ၃၀ ရက္က စတင္၍ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟီလာရီ ကလင္တန္သည္ အေမရိကန္ ထိပ္တန္းသံအဖြဲ႔ႏွင့္ အတူ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ကာလအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အလည္ပတ္ခရီးစဥ္အျဖစ္ ေရာက္ရွိေနသည္။ ႏို၀င္ ဘာ ၁၈ ရက္က အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမား ေၾကညာလိုက္ေသာ ထိုခရီးစဥ္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲမႈမ်ားပိုမိုျဖစ္ထြန္းလာေစရန္ အားေပးသည့္ ႀကိဳးပမ္းခ်က္တခုအျဖစ္ ရႈျမင္ႏုိင္သည့္အျပင္ အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ သံတမန္ေရး အရ အထီးက်န္ဆန္ေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ကူညီအားေပးရာ လုပ္ရပ္တခုအျဖစ္လည္း ရႈျမင္ၾကပါသည္။

စစ္တပ္ေနာက္ခံ အစိုးရသစ္သည္ ကမၻာ့ ၾသဇာတိကၠမ အႀကီးဆံုးႏိုင္ငံႏွင့္ ‘ပံုမွန္’ ဆက္ဆံေရး ျပန္လည္ရရွိရန္ ႀကိဳးပမ္းေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။

ျမန္မာ – အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး မွတ္တမ္း

၁၈၅၆ ခုႏွစ္ ။ ။ မင္းတုန္းမင္းသည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံႏွင့္ နီးနီးကပ္ကပ္ဆက္ဆံခ်င္ေၾကာင္း အေမရိကန္သမၼတ ဂ်ိမ္းစ္ ျဗဴကန္နန္ ထံသို႔ စာေရးသည္။

၁၈၅၇ ခုႏွစ္ ။ ။ ဘူခ်ာနန္က အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအၾကား ခ်စ္ၾကည္ေရးႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုလားေၾကာင္းႏွင့္ ျမန္မာ့ အခ်ဳပ္ခ်ာအာဏာကို ထိပါးေစမည့္ျဖစ္ရပ္မ်ားကို သူ မျမင္ေတြ႕လိုေၾကာင္း ထပ္ေလာင္းကတိျပဳရင္း မင္းတုန္းမင္းထံသို႔ ျပန္ စာပို႔သည္။ အေမရိကန္သမၼတက ျမန္မာဘုရင္မင္းျမတ္ထံသို႔ စာအုပ္ႏွင့္ ေရေႏြးေငြ႕သံုး မီးရထားပံုစံငယ္ကို လက္ေဆာင္
အျဖစ္ ဆက္သသည္။

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္က ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးကို အသိအမွတ္ျပဳသည္။ ရန္ကုန္တြင္ သံ႐ုံးဖြင့္ၿပီး ေအာက္တိုဘာလတြင္ ပထမဆံုး ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ သံအမတ္ ခန္႔အပ္သည္။

၁၉၄၈-၅၃ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စီးပြားေရးအေထာက္အပံ့ေပးသည့္အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းခိုလံႈေနေသာ တရုပ္ကူမင္တန္(KMT) တပ္မ်ားကိုလည္း လွ်ိဳ႕၀ွက္ေထာက္ပံ့ေပးသည္။ ထို အကူအညီသည္ ၁၉၅၃-၅၄ ခုႏွစ္တြင္ ရပ္တန္႔ခဲ့ၿပီး ကူမင္တန္အမ်ားစု ထိုင္၀မ္သို႔ ျပန္ပို႔ခံရသည္။

၁၉၅၀ ျပည့္ႏွစ္ ။ ။ ဇြန္လတြင္ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအား ေျမာက္ကိုးရီးယားက ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္မႈကုိ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရႈတ္ ခ်သည္။ ဇူလိုင္လတြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ တံု႔ျပန္ခ်က္ကို ေထာက္ခံသည့္ မဲ ထည့္သည္။ ဇြန္လတြင္ပင္ ၿဗိတိသွ် ဓနသဟာယႏုိင္ငံမ်ား အဖြဲ႕က ျမန္မာကို ၿဗိတိသွ် စတာလင္ေပါင္ ၆ သန္းေခ်းရန္ သေဘာတူေသာ္လည္း စက္တင္ဘာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က အေမရိကန္အစိုးရ၏ နည္းပညာဆိုင္ရာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈအဖြဲ႔(TCA) ထံမွ အကူအညီရယူသည္။

၁၉၅၃ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္ ဒု သမၼတ ရစ္ခ်တ္ နစ္ဆင္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ ႏွစ္ရက္ၾကာအလည္အပတ္ခရီး ေရာက္ရွိသည္။ ရန္ကုန္တြင္ အေမရိကန္ဆန္႔က်င္ေရးဆႏၵျပပြဲမ်ားႏွင့္ ႀကံဳရသည္။ နယူးေယာက္ တိုင္းမ္ သတင္းစာအဆိုအရ ပဲခူးတြင္“ျမန္မာ ႏိုင္ငံသည္ အေမရိကန္စစ္ဘီလူးမ်ားအတြက္ ေနရာမဟုတ္”ဟု ေဖာ္ျပေသာစာတန္းႏွင့္ဆႏၵျပသူမ်ားက နစ္ဆစ္ကိုႀကိဳဆိုခဲ့ၾက သည္။

၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ။ ။ ေဖေဖာ္၀ါရီတြင္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂၽြန္ ေဖာ္စတာ ဒါးလက္စ္ သည္ ရန္ကုန္ကို အလည္ေရာက္ရွိလာၿပီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏု အပါအ၀င္ ျမန္မာ ထိပ္တန္းအရာရွိမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ဆံုသည္။

၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ။ ။ ဇြန္လတြင္ ဦးႏုသည္ ၀ါရွင္တန္သို႔ တရား၀င္ သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး အေမရိကန္ လႊတ္ေတာ္တြင္ မိန္႔ခြန္းေျပာသည္။ အေမရိကန္သမၼတ ဒြိဳက္ အိုင္ဆင္ေဟာင္၀ါႏွင့္ ျမန္မာ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ပူးတြဲထုတ္ျပန္ေသာေၾကာညာခ်က္၌“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ လတ္တေလာ က်င္းပေနေသာ ဆ႒မ သံဃာရတနာ တင္ပြဲသည္ ေဒသတခုလံုးအတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူးျဖစ္ထြန္း ေစ သည္”ဟု မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့ၿပီး ကြန္ျမဴနစ္တရုတ္ႏုိင္ငံတြင္ အဖမ္းခံထားရေသာ အေမရိကန္ ေလယာဥ္မႉးမ်ားအေရးကိုလည္း ျပန္ လည္ သံုးသပ္ခဲ့သည္။ ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးသည္ အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတို႔၌ ႏိုင္ငံျခားတင္ပို႔ေရာင္းခ်မည့္ ဆန္စပါးမ်ား အဆမတန္ ပိုလွ်ံျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ “ရႈပ္ေထြးခက္ခဲေသာ စီးပြားေရးျပႆနာမ်ား”မ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမၼတ မန္း၀င္းေမာင္သည္ ေဆးကုသမႈခံယူရန္အတြက္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ သြားေရာက္သည္။ ဒီဇင္ဘာ၂၃ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္သမၼတ အိုင္ဆင္ေဟာင္၀ါႏွင့္ ေတြ႕ဆံုသည္။

၁၉၅၆-၆၄ ခုႏွစ္ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ အေမရိကန္က စားနပ္ရိကၡာအေထာက္အပံ့မ်ား ၁၉၅၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ေပးခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းက ရပ္ဆိုင္းခဲ့သည္။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္း အာဏာသိမ္းခ်ိန္၌ အေမရိကန္တြင္ စစ္ပညာ သင္ၾကားေနေသာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ အရာရိွေပါင္း ၁၀၀၀ ခန္႔ ရိွသည္။

၁၉၆၆ ခုႏွစ္ ။ ။ စက္တင္ဘာလတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းသည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသို႔ ႏိုင္ငံေတာ္ခရီးစဥ္အျဖစ္ သြားေရာက္လည္ ပတ္ ၿပီး သမၼတ လင္ဒန္ ဘီ ဂၽြန္ဆင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုသည္။ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္တြင္ အေမရိကန္သမၼတက ျမန္မာႏိုင္ငံ ၏ ဘက္မလိုက္မူ၀ါဒကို နားလည္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ၿပီး“ႏွစ္ျပည္ေထာင္ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အျပန္အလွန္ အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာနားလည္မႈအက်ိဳး ထမ္းရြက္ရာတြင္”ရင္းႏွီးေသာဆက္ဆံေရးကို ပိုမိုခိုင္မာေအာင္လုပ္ ေဆာင္သြားမည္ဟု ႏွစ္ႏုိင္ငံေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးက ထပ္ေလာင္းေျပာဆိုခဲ့သည္။

၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရသည္ တရားမ၀င္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ေရာင္း၀ယ္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဆုိင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးသည္။ အေမရိကန္က Bell 205 ရဟတ္ယဥ္မ်ား ျမန္မာႏုိင္ငံအား ေထာက္ပံ့ရန္လည္း သေဘာတူသည္။

၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ရန္ကုန္သို႔ လာေရာက္ လည္ ပတ္ သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ မူးယစ္ေဆး၀ါးတုိက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္မ်ားကို ဆက္လက္ေထာက္ပံ့ေပးမည္ဟု ေျပာၾကားသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ။ ။ ႏုိင္ငံတ၀န္း ဒီမိုကေရစီလူထုအံုၾကြမႈႀကီး ျဖစ္ေပၚေနေသာ စက္တင္ဘာလတြင္ အာရွႏွင့္ပစိဖိတ္ေရးရာ ေကာ္ မတီ ဥကၠဌ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ စတီဖင္ ေဂ် ဆုိလာ့ဇ္ ရန္ကုန္သို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၿပီး သမၼတသစ္ ေဒါက္တာ ေမာင္ေမာင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုသည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည့္ အပါအ၀င္ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆံုသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ။ ။ ႏို၀င္ဘာလတြင္ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဒန္နာ ရိုရာဘာခ်ာသည္ ထိုင္းျမန္မာနယ္စပ္အနီးရွိ ေသေဘာဘိုးေက်ာင္းသားစခန္းသို႔လာေရာက္လည္ ပတ္ၿပီး ေက်ာင္းသားမ်ားဦးေဆာင္ေသာ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို စစ္တပ္ကၿဖိဳခြင္း ခဲ့သျဖင့္ျပည္ပသို႔ေရာက္ရွိလာသူမ်ားအတြက္ႏုိင္ငံေရးေထာက္ခံမႈမ်ား ဆက္လက္ ျပဳလုပ္သြားမည္ဟု က တိေပးေျပာၾကားသည္။

၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္က ျမန္မာကိုေပးေနေသာ စီးပြားေရးႏွင့္ စစ္ေရးအကူအညီမ်ား ျဖတ္ေတာက္လိုက္သည္။ ႏွစ္ ေပါင္း၃၀အတြင္း ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပေသာ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္(NLD)က အျပတ္အသတ္အႏိုင္ရလိုက္ေသာ္လည္း စစ္အစိုးရက ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အား အသိအမွတ္မျပဳေသာေၾကာင့္ သံတမန္ဆက္ဆံေရးအဆင့္ကို သံအမတ္အဆင့္မွ သံ႐ုံးယာယီ တာ၀န္ခံ အဆင့္သို႔ ယေန႔အထိ ေလွ်ာ့ခ်လိုက္သည္။

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ ။ ။ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ အေမရိကန္ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဘီလ္ ရစ္ခ်တ္ဆန္ သည္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနရေသာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေနအိမ္တြင္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရသည္။ အေမရိကန္ သမၼတ ဘီလ္ကလင္တန္က ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္အတြက္ ေပးပို႔ေသာ စာတေစာင္အား ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဘီလ္ ရစ္ခ်တ္ဆန္ က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ထံသို႔ ေပးအပ္သည္။ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အမတ္သည္ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးအႀကီးအကဲ ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔ႏွင့္လည္း
ေတြ႕ဆံုသည္။ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္က်င္းပေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏အနာဂတ္အား ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔ ႏွစ္ဦးတည္းကသာ အဆံုးအျဖတ္ေပးမည္ဟု သူက ေျပာဆိုသည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ။ ။ စက္တင္ဘာလတြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ေနာက္တြင္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးျဖစ္ လာသူ မက္ဒ္လင္း ေအာလ္ဘရိုက္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္ၿပီး ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔ ႏွင့္ေတြ႕ဆံုသည္။ ဒု ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ခင္ညႊန္႔ က ၎တို႔ အစိုးရသည္ လူထုေထာက္ခံမႈအမ်ားအျပားရရိွေနသည္ဟု ေအာလ္ဘရိုက္ကို ေျပာဆုိသည္။ ေနာက္တေန႔တြင္ မစၥ ေအာလ္ဘရိုက္သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ေတြ႕ဆံုသည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အေရွ႕ေတာင္အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား အသင္းတြင္ ၀င္ခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းအေပၚ အေမရိကန္အစိုးရက ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ကန္႔ကြက္သည္။

၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ။ ။ အေမရိကန္ ႏိုုင္ငံသားမ်ား အေနျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈအသစ္မ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းကို သမၼတ ကလင္တန္က တားျမစ္ပိတ္ပင္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေငြခ၀ါခ်ျခင္း အား ထိထိေရာက္ေရာက္ အေရးယူေဆာင္ရြက္ႏုိင္ျခင္းမရိွေသာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက တားျမစ္ပိတ္ပင္မႈခ်မွတ္ လိုက္သည့္အျပင္ တခ်ိဳ႕ေသာ ျမန္မာစစ္တပ္အရာရိွမ်ားႏွင့္ မိသားစု၀င္မ်ားကိုလည္း ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာ ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္သည္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ။ ။ ေမလ ၃၀ ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံအလယ္ပိုင္း ဒီပဲယင္းအရပ္တြင္ NLD ယာဥ္တန္းအား အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈအၿပီး ဇူလိုင္လတြင္ သမၼတ ေဂ်ာ့ရွ္ ဒဗလ်ဴ ဘုရွ္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈအသစ္ ခ်မွတ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္မႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အက္ဥပေဒ ႏွင့္ အမိန္႔စာ အမွတ္ ၁၃၃၁၀ အရ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ထုတ္ကုန္ တင္သြင္းျခင္းကို တားျမစ္ျခင္း၊ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို႔ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို တားျမစ္ျခင္း၊ စစ္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံျခား ကူး သန္းေရာင္း၀ယ္မႈ အဖြဲ႕သံုးဖြဲ႕၏ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ ပိုင္ဆုိင္မႈမ်ားကို သိမ္းဆည္းသည္။ ထိုဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားအရ အေမရိ ကန္ အစိုးရက ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာေထာက္ပံ့ကူညီမႈတိုင္းကို ကန္႔ကြက္သြားမည္ ျဖစ္သည္။

၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ။ ။ သမၼတ ဘုရွ္က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးအျဖစ္ လ်ာထားေသာ ကြန္ဒိုလီဇာ ႐ုိက္စ္က ျမန္မာႏိုင္ငံကို“ကမၻာတ၀န္း အာဏာရွင္မ်ား၏ ခံကတုတ္ ေျခာက္ခုအနက္”တခုျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုသည္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ။ ။ အစိုးရက ေလာင္စာဆီေစ်း ႐ုတ္တရက္ျမွင့္တင္လိုက္သျဖင့္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ေနရာ အႏွံ႔အျပားတြင္ လူထုဆႏၵျပပြဲမ်ားျဖစ္ေပၚလာသည္။ ဆႏၵျပပြဲမ်ားကို စစ္အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းလုိက္သည့္အတြက္ သမၼတ ဘုရွ္က လူ႔ အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ ျပည္သူ႔ဘ႑ာမ်ားကို အလြဲသံုးစားလုပ္မႈအတြက္ တာ၀န္ရိွသူဟု သတ္မွတ္ခံရသူ တဦးခ်င္းစီ၏ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ားကို သိမ္းဆည္းသည့္ အမိန္႔ ေၾကညာခ်က္ အမွတ္ ၁၃၃၄၈ ကို ထုတ္ျပန္သည္။ ထို႔အျပင္ ၎တာ၀န္ရိွသူမ်ားအား ဘ႑ာ ေရးႏွင့္ ရုပ္၀ထၳဳပစၥည္း အေထာက္အပံ့ေပးေသာ လူပုဂၢိဳလ္ တဦးခ်င္းႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ပိုင္ဆုိင္မႈကိုလည္း သိမ္းဆည္း ရန္ ယင္း အမိန္႔တြင္ပါ၀င္သည္။ ယခင္ျပစ္ဒဏ္ခတ္မႈအား တိုးခ်ဲ႕ထားေသာ အမိန္႔စာျဖစ္သည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ။ ။ သမၼတ ဘုရွ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွထြက္ေသာ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာမ်ား တင္သြင္းျခင္းကို ကန္႔သတ္ျခင္းႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်မွတ္ထားေသာလက္ရိွ သြင္းကုန္ကန္႔သတ္မႈအား တိုးခ်ဲ႕ေသာ Burma Jade Act ကို လက္မွတ္ေရး ထိုး ထုတ္ျပန္သည္။ ျမန္မာကုမၸဏီ ၁၀ ခုထက္မနည္း အဆိုပါ ျပစ္ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈစာရင္းတြင္ ထည့္သြင္းခံရသည္။၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ။ ။ ေမလတြင္ ရဟတ္ယဥ္မ်ား၊ ေရ ႏွင့္အစားအစာ တန္ေပါင္းမ်ားစြာ တင္ေဆာင္လာေသာ အေမရိကန္ ေလ ယာဥ္တင္ သေဘာၤ(US Aircraft Carrier Essex)သည္ ဧရာ၀တီတိုင္းတြင္ နာဂစ္မုန္တုိင္းသင့္ျပည္သူမ်ားကို ကူညီရန္ ျမန္မာ အစိုးရထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ကို ကမ္းလြန္ပင္လယ္ျပင္တြင္ ရက္သတၱပတ္ ၃ ပတ္ၾကာေစာင့္ဆိုင္းသည္။ ျမန္မာအစိုးရက ကယ္ ဆယ္ေရး အစီအစဥ္ကို ပယ္ခ်လိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္အစိုးရကို အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁ ဒႆမ၂ သန္းတန္ဖိုးနီးပါးရိွအစားအစာႏွင့္ေနထုိင္စရာအကူအညီမ်ား 185 DOD C-130 ကုန္တင္ေလယာဥ္မ်ားျဖင့္ ရန္ကုန္သို႔ သယ္ေဆာင္ခြင့္ျပဳသည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ။ ။ ၾသဂုတ္လတြင္ အေမရိကန္ သမၼတ ေဂ်ာ့ ဘုရွ္ႏွင့္ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာ အတိုက္အခံမ်ား ထိုင္းႏုိင္ငံ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဆုံသည္။ သမၼတ ကေတာ္ ေလာ္ရာ ဘုရွ္ က ထိုင္း-ျမန္မာ နယ္စပ္ရွိ မယ္ေတာ္ေဆးခန္းႏွင့္ ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားကို သြားေရာက္သည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ။ ။ ၾသဂုတ္လတြင္ အေမရိကန္ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဂ်င္မ္ ဝက္ဘ္သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊႏွင့္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရသျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း ျမန္မာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ႏွင့္တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕ခြင့္ရခဲ့ေသာ အဆင့္ျမင့္ဆံုးအရာရိွျဖစ္ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း တရုတ္ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ႀကီးထြားလာေနျခင္းကို ေထာက္ျပၿပီး အေမရိကန္အစိုးရအား ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံရန္ ဂ်င္မ္ ၀က္ဘ္က အျပင္းအထန္ စည္းရံုးသည္။၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ။ ။ စက္တင္ဘာလတြင္ အေမရိကန္ သမၼတ ဘားရက္ အိုဘားမား အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚခ်မွတ္ထားေသာ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ရုပ္သိမ္းျခင္းမရိွဘဲ ျမန္မာအစိုးရ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ တိုက္ရိုက္ထိေတြ႕မႈလုပ္ေဆာင္ရန္ ႀကိဳးပမ္း သြားမည္ဟု ဆိုသည္။

၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ။ ။ ႏုိ၀င္ဘာလက စင္ကာပူႏိုင္ငံတြင္ က်င္းပေသာ အေမရိကန္-အာဆီယံ ထိပ္သိီးအစည္းအေ၀းတြင္ သမၼတ အိုဘားမား က ျမန္မာ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး သိန္းစိန္အား လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္သည္။
ျမန္မာအစိုးရသည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို လႊတ္ေပးျခင္းႏွင့္ ဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားလုပ္ေဆာင္မည္ဆိုပါက ႏွစ္ႏုိင္ငံဆက္ဆံေရး ပိုမိုေကာင္းမြန္မည္ဟု သမၼတ အိုဘားမားက ေျပာဆိုသည္။ ၁၄ ႏွစ္ အတြင္း အဆင့္ျမင့္ဆံုး အေမရိကန္အရာရိွအျဖစ္ အေမရိကန္အစိုးရ လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကာ့တ္ ကမ္းဘဲလ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ လာေရာက္လည္ပတ္သည္။ ထိုခရီးစဥ္သည္ အိုဘားမားအစိုးရ၏ ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚခ်မွတ္ေသာ မူ၀ါဒအသစ္ တိုက္႐ိုက္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံေရး၏ တစိတ္တေဒသျဖစ္သည္။

၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ။ ။ ႏို၀င္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔က အႏွစ္၂၀အတြင္း ပထမဆံုးအႀကိမ္ က်င္းပေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ေရြးေကာက္ပြဲ
အား “လြတ္လပ္မႈ ႏွင့္ တရားမွ်တမႈမရိွေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ”ဟု သမၼတ အိုဘားမားက ႐ႈတ္ခ်သည္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွတဆင့္ စစ္အရာရိွေဟာင္းမ်ား ဦးေဆာင္ေသာ အမည္ခံအရပ္သားအစိုးရထံသို႔ စစ္အစိုးရက အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးသည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ။ ။ ဧၿပီလတြင္ အေမရိကန္အစိုးရႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ဆက္သြယ္ေဆာင္ရြက္သူအျဖစ္ ဒဲရစ္ မစ္ခ်ယ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ အထူးကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ သမၼတ အိုဘားမားက ခန္႔အပ္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ။ ။ စက္တင္ဘာ၂၉ ရက္ေန႔တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္သည္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး ထိပ္တန္းအရာရိွမ်ားႏွင့္ ၀ါရွင္တန္ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနတြင္ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံုသည္။ ေနာက္တေန႔တြင္ သမၼတ ဦး သိန္းစိန္က ျမန္မာႏုိင္ငံေျမာက္ဘက္ျခမ္းတြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံ၏ အကူအညီျဖင့္ တည္ေဆာက္ေနေသာ ျမစ္ဆုံ ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းအား ယာယီရပ္ဆိုင္းလိုက္သည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္။ ၀ါရွင္တန္က အေရးပါၿပီး အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ လုပ္ရပ္တခုအျဖစ္ ႀကိဳဆိုလုိက္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ။ ။ ႏို၀င္ဘာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ မစ္ခ်ယ္သည္ သက္တမ္းႏွစ္လ မျပည့္ေသးသည့္ အခ်ိန္တြင္ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ခရီးစဥ္အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔သြားေရာက္ၿပီး ျမန္မာအစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားအပါအ၀င္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ပါ ေတြ႕ဆံုသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ေနာက္ထပ္ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အျပဳသေဘာေဆာင္ေသာ အေျပာင္း အလဲ မ်ားႏွင့္အတူ အေမရိကန္အစိုးရကလည္း အျပန္အလွန္ေဆာင္ရြက္သြားမည္ဟု အေမရိကန္အစိုးရက ထုတ္ျပန္ေၾကညာ သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ။ ။ ႏို၀င္ဘာ ၁၈ ရက္တြင္ သမၼတ အိုဘားမားက ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ “တိုးတက္ေျပာင္းလဲမႈ အရိပ္အေယာင္မ်ား” ျဖစ္ ေပၚေနသည္ဟု ေျပာဆိုလိုက္ၿပီး “ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား၊ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး လုပ္ ငန္း မ်ား ပိုမိုတိုးတက္လာေစရန္ အေမရိကန္အေနျဖင့္ ကူညီေပးႏုိင္မႈမ်ား” ရွာေဖြေလ့လာရန္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မစၥ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို ဒီဇင္ဘာလတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသို႔ေစလႊတ္မည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္ျမန္မာအစိုးရက အေမရိကန္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုလိုက္ၿပီး သမၼတ အိုဘားမား၏ ေၾကညာခ်က္ကို ႀကိဳဆိုလိုက္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ။ ။ ဒီဇင္ဘာ ၁ ရက္တြင္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး မစၥ ဟီလာရီ ကလင္တန္ ေနျပည္ေတာ္၌ ေတြ႕ဆုံသည္။ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အခန္းက႑ တခုကို ေရာက္ရွိၿပီ ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးသိန္းစိန္က ေျပာ သည္။

http://burma.irrawaddy.org/archives/3111

အင္းသီး မွတ္တမ္းဗီဒီယို